سقای کربلا
 
روز بهزیستی و تأمین اجتماعی
درحوزه بهزیستی اولین یتیم خانه شبانه روزی در تهران(محل انبار گندم سابق) و در دوران ناصرالدین شاه ایجاد شد. از آن زمان به بعد مؤسسه های مختلف مردمی و دولتی برای حمایت از نابینایان و ناشنوایان، معلولین ذهنی و جسمی و هم چنین نیازمندان و بی سرپرستان به وجود آمده که عموماً جنبه رفاهی و آموزشی داشته است.
 تا پیش از پیروزی انقلاب، تشکیلات متمرکزی برای ارائه خدمات بهزیستی وجود نداشت و خدمات به صورت پراکنده و بعضاً مشابه ارائه می شود. پس از پیروزی انقلاب، سازمان بهزیستی کشور در بیست و چهارم خرداد ماه 1359 بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب اسلامی تشکیل شد. شهید دکتر محمد علی فیاض بخش، پس از آن که به پراکندگی سازمان های رفاهی و توانبخشی کشور و عدم هماهنگی لازم بین آن ها پی برد، با کمک و هم فکری شهید دکترسید محمد باقر لواسانی و دیگران، لایحه تشکیل سازمان بهزیستی را به شورای انقلاب پیشنهاد کرد و پس از تصویب آن با کار پیگیر و مستمر به سازماندهی تشکیلات و برنامه ریزی برای فعالیت نوین سازمان بهزیستی پرداخت و در مدت کوتاهی توانست ارگان دولتی و کارآمدی برای خدمت به محرومان و مستضعفان کشور ایجاد کند. در تاریخ 29/9/59 سازمان تربیتی شهرداری تهران نیز به بهزیستی واگذار شد و در تاریخ 16/10/1363 بر پایه مصوبه مجلس، بار دیگر سازمان بهزیستی در شمار سازمان های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار گرفت. این سازمان به منظور نیل به اهداف خود، با اتخاذ تدابیر لازم و حمایت های گوناگون از کودکان نیازمند، زنان و کودکان بی سرپرست، ابن السبیل(1) و نیز ارائه خدمات توانبخشی به معلولان جسمی و ذهنی، مبتلایان به بیماری های صعب العلاج، معتادان و ناسازگاران اجتماعی و در جهت پیشگیری از معلولیت ها و آسیب های اجتماعی و ...، با توجه به حفظ ارزش ها و کرامات والای انسانی و تکیه بر تعاون و همیاری مردم نیکوکار و همکاری های نزدیک روحانیون متعهد و سایر اقشار دلسوز کشور تلاش می کند.
 
بی تردید، سلامت جسم و جان و روان، زیر بنایی ترین عامل پیشرفت و تکامل یک جامعه است و امروزه برای دستیابی به این هدف، با اجرای برنامه های پیشرفته بهداشتی و بهزیستی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، افراد جامعه از دوران شیرخوارگی تا پایان زندگی، تحت مراقبت قرار دارند و سازمان های ذیربط با دقت در مواد غذایی و تغذیه، سالم سازی محیط زندگی، توسعه برنامه های مختلف، پیشگیری و ...، مانع بروز بسیاری از امراض و معلولیت ها می شوند تا سلامت مردم تأمین شود. امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) در نهج البلاغه می فرمایند: " آگاه باشید که از جمله بلاها فقرونادانی است و سخت تر از نادانی بیماری تن ، و سخت تر از بیماری تن بیماری قلبی است."(2) و در اهمیت تندرستی، همین بس که رسول اکرم(ص) در پاسخ این که اگر شب قدر را درک کردیم چه چیزی از خدای خود طلب نماییم؟ پاسخ فرمود: عافیت را.(3) بنابراین با توجه به احادیث و روایات، لازم است برنامه پیشگیری از بیماری های جسمی و اخلاقی و آسیب های اجتماعی، حفظ و تأمین بهداشت جسمی و روانی جامعه، از دوران شیرخوارگی آغاز شود. با در نظر گرفتن آیه شریفه "و مَنْ اَحْیاها فَکَأنّما اَحْیا النّاسَ جَمیعاً."(4) و هر که نفسی را حیات بخشد مثل آن است که تمام مردم را حیات بخشیده می توان به اهمیت واقعی پیشگیری پی برد و زندگی انسان ها را قبل از این که دچار گرفتاری شوند سرلوحه برنامه های خود قرار داد.
 
 
 
روش های موجود برای ارائه خدمات بهزیستی
خدمات بهزیستی در سه بخش به نیازمندان و مدد جویان عرضه می شود:
1- امور فرهنگی و پیشگیری: در این بخش دو دفتر فعالیت می کنند: الف) دفتر آموزش و پژوهش ب) دفتر پیشگیری از معلولیت ها و آسیب های اجتماعی.
2- امور اجتماعی: در این بخش، کار از پیچیدگی برخوردار است. بازآموزی و بازپروری گروه هایی چون معتادان، متکدیان، زنان ویژه، فرزندان و زنان بی سرپرست و مانند این ها نیازمند مشارکت عمومی و یاری همه جانبه است. به این منظور باید مربیان، روانشناسان و مددکاران اجتماعی ورزیده به کار گرفته شوند. در بخش امور اجتماعی خدمات لازم از طریق سه دفتر ارائه می شود: الف) دفتر امور کودکان و نوجوانان ب) دفتر امورخانواده های بی سرپرست و نیازمند ج) دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی.
3- خدمات امور توانبخشی: از طریق دفاتر توانبخشی و امور اجتماعی معلولین، توانبخشی حرفه ای و دفتر توانپزشکی، پیراپزشکی و وسایل توانبخشی به معلولین جسمی و ذهنی، خدمات توانبخشی ارائه می شود. دریافت کنندگان خدمات از این بخش، نابینانیان، ناشنوایان و معلولان جسمی – حرکتی هستند. افراد دارای معلولیت ذهنی با توجه به بهره هوشی به سه گروه عمیق(ایزوله) تربیت بدنی و آموزش پذیر تقسیم می شوند. هم چنین معلولین جسمی و ذهنی توام که از بدترین نوع معلولیت ها است، زیر پوشش این بخش هستند
جایگاه سازمان بهزیستی در جامعه
بهزیستی سازمانی است با کارکرد اجتماعی، فرهنگی و آموزشی. گستره فعالیت های این سازمان بخش وسیعی از جامعه را در بر می گیرد. با نگاهی گذرا به مهم ترین فعالیت های این سازمان، اهمیت آن بیشتر مشخص می شود. درمان و پیش گیری اعتیاد، پیش گیری از معلولیت ها، توان بخشی به معلولان، رسیدگی به امور یتیمان، بررسی آسیب های اجتماعی، اشتغال و کاریابی، مشاوره فرهنگی، تربیتی و خانوادگی، ایجاد آزمایشگاه های ژنتیکی جهت پیش گیری از معلولیت ها و ارائه شیوه های صحیح زندگی به جوانان از مهم ترین فعالیت های این سازمان می باشد.
امام علی(ع) و یتیمان
آرام گام بر می دارد. آهسته آهسته از کوچه های سراسر غم و اندوه کوفه عبور می کند. چنان آهسته می رود که هیچ کس متوجه عبور او نمی شوند. هر شب این چنین آهسته می رود. می داند کسانی منتظر اویند. کوله باری از غذا و آذوقه بر پشت دارد. می ایستد، درِ خانه ای را می زند. کودکی دوان دوان در را باز می کند گویا منتظر آقا بوده است. کودک را در آغوش می گیرد. دستی از روی مهر بر سر او می کشد و بوسه ای پدرانه بر گونه های کودک می زند. پدرش را به خوبی می شناسد. او در جنگ شهید شد. اکنون او خود را مسئول این کودک می داند. آذوقه را به او می دهد و در سیاهی شب ناپدید می شود تا کودک دیگری را شادمان کند.
اعتیاد و آسیب های اجتماعی
از گرفتاری و مشکلات عصر جدید، پدیده شوم اعتیاد به مواد مخدر است که به صورت معضل جدّی جهانی در آمده است. اعتیاد، آسیب های اجتماعی خطرناکی در پی دارد. از هم پاشیدگی کانون گرم خانواده، قتل، سرقت، فحشا و منکرات از مهم ترین آسیب های اجتماعی است که به دنبال اعتیاد در جامعه ایجاد می شود. اعتیاد امنیت روانی و اجتماعی جامعه را مورد تهدید قرار می دهد. پس باید مراقب خود و فرزندان خود بود. نجات معتاد از دام اعتیاد
اعتیاد به مواد مخدر، نوعی بیماری روانی و جسمی است. نوع نگاه جامعه به فرد معتاد در بازپروری او بسیار مهم و سرنوشت ساز است. اگر معتاد را بیمار پنداشتیم، امر بازپروری آسان و هموار می شود. معتاد بیماری است که به هر دلیلی به این بیماری خطرناک و در عین حال درمان پذیر دچار شده است. برای نجات او باید به سویش شتافت. اراده او را تقویت کرد و محیط را برای او سالم نگه داشت.
اعتیاد و سازمان بهزیستی
بازپروری معتادان و آماده کردن آنها برای حضوری دوباره در عرصه های مختلف جامعه، از مهم ترین فعالیت های سازمان بهزیستی است. سازمان، با ایجاد مراکز متعدد بازپروری، گامی مهم در جهت سالم سازی محیط جامعه بر می دارد. البته سازمان بیشتر وقت و هزینه خود را برای پیش گیری از اعتیاد به کار گرفته است. هشدارهای تربیتی و فرهنگی و مشاوره خانوادگی از مهم ترین اقدامات سازمان جهت پیش گیری از معضل خطرناک اعتیاد است.
درد دل
پدر، یاد روزهای سبز زندگی بخیر! یاد روزهایی که با مادر با نشاط و امیدوار به آینده در کوچه های خوشبختی قدم می زدیم. چه زود به پایان رسید آن روزهای خوب و قشنگ، آن روزهای سفید و رنگارنگ. وقتی تو بیمار شدی، بر چهره مادر رنگ نماند. تو دیگر مثل گذشته مهربان نبودی؛ بد اخلاق و تندخوی شده بودی. وقتی به آن خانه شوم می رفتی مادر در اتاقش گریه می کرد و به ما دلداری می داد. مادر طاقتش تمام شد و از خانه رفت و هرگز برنگشت. خانه هر روز سرد و سردتر می شد. دیگر برای تو مهم نبود من چه می کنم. پدر تو با اعتیادت خرمن سبز زندگی را آتش زدی. هیچ گاه تو را نخواهم بخشید.
دستان مهربان
با دستان مهربان، کودک را نوازش، و آرام می کند. کودک سخت ناتوان و رنجور است. حرکات دست و پای کودک اصلاً طبیعی نیست. کودک مثل لخته ای گوشت، بی تحرک در کنار تخت خوابیده است. او می داند این کودک علیل و بیمار، محصول چه نوع ازدواجی است. با خود می اندیشد که چرا پدران و مادران این کودک به هشدارهای ژنتیکی بهزیستی دقت و عمل نکرده اند. مگر این کودک چه گناهی کرده که باید یک عمر معلول و ناتوان باشد. به کودک نگاه می کند. بغض گلویش را می گیرد. آرام کودک را می بوسد و از اتاق خارج می شود و هنوز در اندیشه است که «چرا».
معلولیت و جامعه
از صحنه های سخت و ناگوار و مأیوس کننده در جامعه وجود معلولیت های روانی و جسمی است. ازدواج های نزدیک فامیلی، و نداشتن برنامه در بچه دار شدن، از مهم ترین عوامل معلولیت های وراثتی است. این معلولیت ها امنیت روانی جامعه را بر هم می زند. در جهان جدید و پیشرفته، معلولیت های وراثتی به خوبی تشخیص و پیش گیری می شود. یک آزمایش ساده خون یا آزمایش دقیق ژنتیکی قبل از ازدواج، می تواند از ظهور و بروز بسیاری از بیماری ها و معلولیت های ذهنی و جسمی جلوگیری کند.
معلولیت و تعهد بهزیستی
سازمان بهزیستی با ابتکارهای مختلف و روشمند درصدد است تا از معلولیت های مختلف جلوگیری کند. معلولیت ها هزینه های سنگین مالی و روانی برای جامعه دربردارد. ایجاد صدای مشاور، هشدارهای بهداشتی و ژنتیکی از طریق پوستر، فیلم، نمایش، پیام های رادیویی و ایجاد آزمایشگاه های مجهز ژنتیک از مهم ترین اقدام های بهزیستی در جهت جلوگیری و کاهش معلولیت هاست. کاهش معلولیت ها فضای جامعه را با نشاط و خرم می کند.
معلول و جامعه
معلول، انسانی است فاقد توانایی حرکتی یا روانی. صرف طرد و ترحّم درد و رنج معلول را افزایش می دهد. ایجاد فضای سالم فرهنگی و اجتماعی به معلول کمک می کند تا بتواند پرتوان و امیدوار وارد عرصه های مختلف جامعه شود. معلولان به خوبی نشان داده اند که در عرصه های گوناگون کار و تلاش، چیزی کمتر از افراد سالم پرمدعا ندارند. حتی در مواردی از آنها نیز جلوترند. سازمان بهزیستی با تمام امکانات خود در خدمت و یاری رساندن به معلولان حرکتی و روانی است.
معلولان و تعهد بهزیستی
توان بخشی به معلولان حرکتی و روانی و تهیه وسایل حرکتی برای آنها، از دیگر اقدامات بهزیستی است. سازمان، تلاش دارد تا معلولان را برای حضور مؤثر در جامعه آماده و تشویق کند. مراکز توان بخشی سازمان با انجام کارهای علمی و تخصصی بر روی معلولان توانایی آنها را تا حد بسیار مطلوبی افزایش می دهد. این توان بخشی ها باعث می شود تا معلول بر معلولیت خود چیره شود.
دستان ماهر
باورم نمی شد که او بتواند این چنین ماهرانه دست های به ظاهر معلول خود را به حرکت درآورد. کاملاً مسلط و پرتجربه بود. چند سال قبل که او را دیده بودم کمی ناامید و ناتوان می نمود. می گفت: با توصیه یکی از دوستان پزشک به مرکز توان بخشی شهر مراجعه کردم. در آنجا ضمن بالابردن توان دست های معلول خود، با کار خیاطی نیز آشنا شدم. نور امید و نشاط در چشمانش موج می زد. مرتب می گفت: خدا خیر دهد به بچه های پرتلاش بهزیستی که مرا دوباره به جامعه و زندگی باز گرداندند.
بهزیستی و امنیت روانی و روحی جامعه
آرامش روانی و اجتماعی جامعه باعث می شود استعدادها شکوفا شود، کار و تولید بیشتر شود و شادی و نشاط، فضای جامعه را عطرآگین کند. آرامش روانی و اجتماعی زمانی حاصل می شود که روابط بین انسان ها بر اساس محبت، دوستی، وفا و قانون استوار باشد. جلوگیری از بروز ناهنجاری های اجتماعی و تحکیم خانواده به عنوان مهم ترین واحد اجتماعی باعث می شود امنیت و آرامش روانی و اجتماعی جامعه تا حدودی تضمین شود. بخش عمده این مسؤولیت سنگین بر عهده سازمان بهزیستی است.
صدای مشاور، صدای آشن
از بخش های مهم و بسیار مؤثر بهزیستی، «صدای مشاور» است. صدای مشاور پلی است بین افراد جامعه و متخصصان. صدای مشاور صدایی است مهربان و دردآشنا. صدای مشاور محیطی ایجاد کرده تا افراد نیازمند و دردمند مختارانه دردها، مشکلات، ضعف ها و شکست های خود را بی هیچ حجب و حیایی بیان کنند. همیشه آن سوی صدای مشاور، فردی است که می خواهد حرف هایش شنیده شود و مسایلش حل شود و این سوی، کارشناسی است امین و درد آگاه. گاهی یک تماس با صدای مشاور، خانواده ای را از خطر از هم پاشیدگی نجات داده است. صدای مشاور، صدای دوستی ها و مهربانی هاست.
بهزیستی و مقابله با حوادث طبیعی
حوادث طبیعی، گهگاه، خسارت اقتصادی و تلفات جانی به بار می آورد. سیل و زلزله از مهم ترین حوادث طبیعی اند. سازمان بهزیستی از جمله سازمان های مهم و مؤثری است که بعد از هر حادثه طبیعی در منطقه حادثه دیده حضور پیدا می کند و با کمک و یاری خود، قدری از درد و رنج مردمان مصیبت زده را التیام می بخشد. تهیه آذوقه، چادر، نیازهای اولیه بهداشتی و درمانی و سازمان دهی آسیب دیدگان از مهم ترین اقدامات بهزیستی است.
فقر و تعهد بهزیستی
فقر از چهره های بسیار زشت و آزاردهنده جامعه انسانی است. تقسیم نادرست ثروت، بیکاری پنهان و آشکار و از بین رفتن کارهای تولیدی، از عوامل مهم فقر در جامعه است. فقر آشکار به صورت تکدی گری نمایان می شود. ترویج روحیه قناعت، صبر و استغنا، تشویق نیکوکاران به هزینه کردن ثروت و اموال خود در راه خدا و ایجاد کارهای تولیدی و صنعتی از مهم ترین عوامل در رفع معضل فقر است. بهزیستی، در کنار اقدامات مذکور با همکاری شهرداری ها و نیروهای انتظامی، با پدیده زشت تکدی گری نیز مبارزه می کند و سعی در ایجاد جامعه ای عاری از گدا دارد.
برای پدر و مادرم
پدر و مادر سلام. من کودک بیمار شمایم. ازدواج فامیلی شما باعث بیماری سخت من شد. من اکنون دردمند و رنجور در گوشه تخت خود به شما فکر می کنم و از آینده خود ناامیدم. تلاش پزشکان تنها مرهمی است کوچک و گذرا بر این زخم عمیق. مرتب از زبان آنها می شنوم که اگر پدر و مادرش قبل از ازدواج یک آزمایش ساده خون داده بودند، اکنون او این گونه بیمار و ناتوان نبود. سعی می کنم این حرف ها را نشنوم. به خود می گویم من مهربان ترین پدر و مادر دنیا را دارم. آنها واقعا نمی دانستند؛ اما خدا کند دیگران بدانند و دست به چنین ازدواج هایی نزنند.
سیره حضرت علی علیه السلام
می گفت عنایت خداوند شامل حال ما شده است و اکنون ثروتی به عنوان امانت در اختیار دارم. می خواهم به شکرانه این عنایت کار خیری انجام دهم. مسؤول بهزیستی از وضعیت چند یتیم گفت. خواستار آن شد تا با هدایت سازمان، سرپرستی این چند یتیم را عهده دار شود. گفت: چه بهتر از این که شیعه حضرت علی علیه السلام هستم؛ سال هم سال حضرت علی علیه السلام است؛ چرا سیره و روش او را در یتیم نوازی در پیش نگیرم؟
بهزیستی و زوجهای جوان
زوج های جوان به علت کم تجربگی و آشنا نبودن با مسائل گوناگون زندگی مشترک، در معرض آسیب های جدی اجتماعی اند. بهزیستی با ارائه مشاوره های مختلف فرهنگی و تربیتی به زوج های جوان، سعی دارد تا از بروز آسیب های اجتماعی مانند طلاق، اعتیاد، همسر آزاری و تولد کودکان معلول جلوگیری کند. مشاوران و کارشناسان تربیتی و روانی بهزیستی آماده اند تا زوج های جوان را در راه زندگی یاری کنند.
بهزیستی و فردایی بهتر
فردای بهتر، فردایی است که جامعه، عاری از آسیب های اجتماعی باشد. کاهش و جلوگیری از اعتیاد، معلولیت، طلاق، تکدی گری، فحشا و منکرات باعث می شود فضای جامعه آرام و با نشاط شود. بهزیستی زمانی در کار خود موفق و مؤثر است که دیگر سازمان ها نیز در این امر خطیر، سازمان را یاری رسانند. هماهنگی آموزش و پرورش، شهرداری ها، کانون اصلاح و تربیت، خانواده ها، نیروهای انتظامی، وزارت کار و دیگر نهادها با سازمان بهزیستی باعث می شود آسیب های اجتماعی کاهش یابد.

[ شنبه 90/4/25 ] [ 1:0 صبح ] [ رضا یوسفی ]
نظر
.: Weblog Themes By MihanSkin :.

درباره وبلاگ

امکانات وب