نتایج عملیات بیت المقدس و به ویژه فتح خرمشهر انعکاسی جهانی داشت و اخبار مربوط به این پیروزی در صدر گزارشات و تفسیرهای سیاسی و نظامی رسانه های گروهی جهان قرار گرفت. ناظران وتحلیل گران رویداهای جنگ تحمیلی، این عملیات را به عنوان نقطه عطفی در جنگ ایران و عراق می شناختند و بر این امر اذعان داشتند که ایران از نظر نظامی در موضع برتری نسبت به عراق قرار گرفته است.عدم پذیرش شرایط بر حق ایران برای آتش بس از سوی عراق و تسامح مجامع بین المللی و وجود جریانات سیاسی و نظامی در منطقه و جهان، که تلاش می کردند تا جمهوری اسلامی ایران به حقوق حقه خود نرسد، لزوم تعقیب متجاوز و مجازات او را پیش از پیش آشکار ساخت.
روز 15 خرداد ماه سال 1361 و پس از چند روز سکوت، نیروی هوایی عراق مناطق مسکونی چند شهر از جمله ایلام را بمباران نمود و در این شهر مردم بی دفاع را که به مناسبت سالگرد پانزدهم خرداد راهپیمایی می کردند، به خاک و خون کشید. در این روز ارتش صهیونیستی رژیم اشغالگر قدس، تجاوز گسترده خود را به جنوب لبنان و به ویژه اردوگاه های فلسطینی آغاز کرد و روز بعد این مناطق را اشغال نمود.
روند رو به رشد پیروزی های نظامی ایران بر نیروهای متجاوز عراق امری نبود که از دید دشمنان انقلاب اسلامی مخفی مانده باشد و بعد از پیروزی رزمندگان اسلام در عملیات بیت المقدس، موفقیت جمهوری اسلامی ایران در تعقیب متجاوز در آن سوی مرزها بسیار محتمل بود و قرائن و شواهد حاکی از ضعف نیروهای نظامی عراق در مقابله با رزمندگان اسلام بود. تجاوز اسرائیل به جنوب لبنان رویدادی بود که می توانست توجه ایران اسلامی را از ادامه جنگ با عراق به سوی لبنان جلب نماید تا بدین وسیله زمانی برای تنفس و تجدید قوا برای نیروهای عراقی فراهم گردد. لذا اقدام تجاوزکارانه رژیم اشغال گر قدس به جنوب لبنان، بدون ارتباط با سرنوشت جنگ تحمیلی نبود و بی تردید چنین مسئله ای در ارزیابی ها و محاسبات طراحان تجاوز اسرائیل به لبنان، مد نظر قرار گرفته بود.
جمهوری اسلامی ایران بلافاصله اقدام اسرائیل در تجاوز به جنوب لبنان را محکوم کرد و اعلام نمود که در حمایت از مردم لبنان و مبارزان فلسطینی آمادگی دارد تا همه گونه کمکی را به عمل آورد. رئیس جمهوری وقت ایران طی پیامی آمادگی ایران را برای همکاری نظامی با سوریه در دفع تجاوز اسرائیل اعلام کرد. در روز 17 خرداد ماه سال 1361، تیپ 58 پیاده تکاور که در حال تغییر مکان به جبهه ی کرمانشاه بود به دزفول مراجعت نمود تا برای اعزام به سوریه آماده شود. تیپ 27 پیاده محمد رسول الله (ص) از سپاه پاسداران نیز برای اعزام به سوریه تعیین گردید.
یگان های اعزامی به سوریه «نیروهای قدس» نامگذاری شدند و در روز 27 خرداد ماه اولین گردان از تیپ 58 و یگان هایی از تیپ محمد رسول الله (ص) به سوریه عزیمت نمودند.
از نظر طراحان تجاوز اسرائیل به جنوب لبنان، جمهوری اسلامی ایران برای حمایت از مسلمانان لبنان و مبارزان فلسطینی، ناگزیر خواهد بود قسمتی از توان نظامی خود را به مقابله با اقدامات تجاوز کارانه اسرائیل اختصاص دهد و ضرورت مبارزه با اسرائیل را بر ادامه جنگ با عراق مقدم شمارد و سرکوبی رژیم صدام حسین را به بعد از دفع تجاوز اسرائیل به لبنان موکول نماید. بدیهی است که هر گونه حرکتی از این مسیر، تاثیر چشمگیری در کاهش یا حتی توقف فشار نظامی ایران برعراق داشت و به رژیم بغداد فرصت و امکان مناسبی می داد که خود را از مهلکه نجات دهد و در صورت عدم  واکنش ایران اسلامی در مقابل تجاوز اسرائیل و جنوب لبنان چنین تبلیغ می گردید که جمهوری اسلامی برخلاف خط مشی اعلام شده خود مبنی بر لزوم مبارزه با اسرائیل حتی با درگیر نگاه داشتن عراق مانع از این گردیده که آن کشور به کمک سایر اعراب در مبارزه با صهیونیست ها برخیزد، چرا که عراق مدعی بود که آماده مقابله نظامی با تجاوز اسرائیل به لبنان است اما ادامه جنگ ایران علیه عراق مانع از این کار است و لذا عراق با توسل به این بهانه خود را از درگیری با اسرائیل معاف می کرد بدون آن که از جانب سایر کشورهای عربی مورد سرزنش قرار گیرد.
تجاوز اسرائیل به لبنان هم چنین ایران را در فشار کشورهای همسایه و دوست  خود قرار می داد تا برای مبارزه با تجاوز اسرائیل به جنگ خود با عراق خاتمه دهد و یا قبول آتش بس همراه با سایر کشورهای مسلمان و عرب به مبارزه با دشمن مشترک برخیزد.
در ساعت یک بامداد روز بیستم خرداد ماه رادیو و تلویزیون عراق خبری منتشر کرد مبنی بر این که مجلس شورای انقلاب عراق تصویب نموده است که نیروهای عراقی بدون هیچ گونه قید و شرطی ظرف دو هفته از ایران خارج و به طور یک طرفه اعلام آتش بس گردد و از هم اکنون به نیروهای عراقی دستور آتش بس داده شده است. در این خبر علت این اقدام، فرا خواندن نیروهای عراق برای جنگ با اسرائیل ذکر شده بود. اما گزارشاتی که از طریق پست های استراق سمع و سایر منابع اطلاعاتی پس از انتشار این خبر دریافت گردید حاکی از آماده باش صد در صد نیروهای عراقی در جبهه ها بود.
اما حضرت امام خمینی (ره) با روش بینی پیامبر گونه خود فرمودند و هشدار دادند که مبادا بخواهند با بازی دادن ما در مسئله لبنان، عراق را از تنگنای فعلی نجات دهند و مانع از پیروزی ایران اسلامی بر عراق شوند و لذا بایستی توجه داشت که مسئله لبنان در موضوع جنگ ایران و عراق تاثیری نداشته باشد. ایشان سپس استراتژی «راه قدس از کربلا می گذرد» را اعلام فرمودند.
در پی رهنمودهای حضرت امام خمینی (ره)، فرمانده نیروی زمینی در جلسه توجیه گفتند: ضمن اعزام نیرو به سوریه و شرکت فعال در هرگونه عملیات علیه تجاوز اسرائیل به لبنان همگام با سوریه، جنگ با عراق را نیز با سرعت و جدیت دنبال نموده و تا موقعی که عراق به شرایط ایران گردن نگذارده است در تصمیم ایران دایر به ادامه جنگ تغییر رخ نخواهد داد و این موضوع که عراق عنوان یک عمل فریب کارانه از سر موضع ضعف و این که خود را به شکست قطعی نزدیک می بیند، و نوعی اغتنام فرصت و گریختن از مهلکه چیز دیگری نیست، لذا ایران اسلامی ضمن پرداختن به مسئله لبنان و اعزام نیرو به سوریه مسئله اصلی را که جنگ با عراق است فراموش نکرده و اقدامات آماده شدن برای عملیات بدون هیچ گونه وقفه و تردیدی ادامه دارد.
قرارگاه کربلا به منظور جلوگیری از هر گونه غافلگیری به یگان های خود در سراسر جبهه دستور داد کاملاً مراقب و هوشیار بوده و هر گونه قراینی دال بر آتش بس را در منطقه، یا عقب نشینی نیروهای عراقی مشاهده نمودند سریعاً گزارش نمایند. بنابر گزارشات دریافتی از یگان ها، از ساعت ده و سی دقیقه بامداد روز بیستم خرداد آتش توپخانه دشمن قطع گردید.
فردای آن روز،  نیروی زمینی طی دستور العملی، در زمینه مقاصد اصلی عراق از اعلان آتش بس یک طرفه به کلیه یگان ها هشدار داد. این پیام برای پایان دادن به ابهامات و شایعات و تصوراتی به وجود آمده بود، به شرح زیر منتشر گردید:
«از بررسی مسایل سیاسی چنین استنباط می گردد که امریکا و حکومت های ارتجاعی منطقه برای نجات صدام، نقشه حیله گرانه ای طرح نموده و مرتباًخروج نیروهای عراقی را از مرزهای ایران عنوان می نمایند و اسرائیل نیز به منظور همکاری با آنان اقدام به حمله به لبنان را نموده و با این عمل می خواهند میلیون ها دلار خسارات وارده به کشور جمهوری اسلامی ایران و خون هزاران شهید را پایمال نمایند ولی غافل از این امر هستند که ایثارگران ایرانی نه تنها فریب این گونه دسیسه کاری ها را نخورده بلکه ضمن آزادی مناطق تحت اشغال ارتش متجاوز عراق، برای آزادی فلسطین نیز پیش قدم خواهند بود. علیهذا دستور فرمایید ضمن ابلاغ مراتب فوق به فرد فرد پرسنل و اعلام این که هنوز جنگ پایان نگرفته است، یگان ها با آمادگی کامل موارد زیر را مورد توجه خاص قرار داده و اخبار و اطلاعات غلط و فریبنده بیگانه درآمادگی رزمی آنان تاثیری نگذارد.
1ـ یگان های مستقر در مناطق عملیاتی قرارگاه کربلا، قرارگاه قائم آل محمد (ص) و قرارگاه جنوب ضمن پدافند از مواضع متصرفی، آمادگی اجرای تک برای تامین خط مرز در منطقه کوشک، طلایه، شلمچه و فکه را داشته باشند.
2ـ یگان های مستقر در منطقه غرب ضمن گزارش هر گونه جابه جایی، آمادگی اجرای طراح های پیش بینی شده را بنا به دستور داشته باشند و از فعالیت ضد انقلاب در منطقه جلوگیری نموده و طرح های پاکسازی مناطق مربوطه را اجرا نمایند».
روز بیست و سوم خرداد ماه نیروهای عراقی در ارتفاعات حمرین پرچم سفید برافراشتند و شهر موسیان را تخلیه و به پشت مرزهای بین المللی و ارتفاعات حمربن عقب نشینی نمودند. قرارگاه قائم گزارش نمود قرائنی دال بر عقب نشینی دشمن در منطقه چزابه نیر مشاهده گردیده است و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ناحیه کرمانشاه اعلام کرد که نیروهای عراقی از منطقه دشت ذهاب تا پشت میله های مرزی بیشگان عقب نشسته اند.
نیروی زمینی به کلیه یگان های مستقر در جبهه ها دستور داد با مراقبت دائم از منطقه فعالیت های دشمن را زیر نظر قرار داده و مناطق تخلیه شده را سریعاً اشغال و ضمن حفظ تماس خود با دشمن از عقب نشینی آزادانه آن ها جلوگیری نمایند.
از روز بیست و سوم تا 30 خرداد ماه هیچ گونه درگیری و فعالیتی در جبهه ها به جز تبادل سبک و پراکنده آتش، آن هم در بعضی از نقاط گزارش نگردید. اما جبهه قرارگاه نصر (شلمچه) از شدت آتش بیشتری برخوردار بود. گزارشات اطلاعاتی و تفسیر آخرین عکس های هوایی همه حاکی از تقویت نیروهای دشمن در شلمچه، پاسگاه کیلومتر 25، کوشک و طلایه قدیم بود و تجزیه و تحلیل فعالیت های دشمن در این منطقه نشان از تقویت و تحکیم هر چه بیشتر پدافند در شرق بصره چه از نظر نیرو چه از نظر ایجاد موانع و توسعه مواضع می داد.
در ساعت 20:00 روز 30 خرداد ماه صدام حسین رئیس جمهوری عراق در یک سخنرانی طولانی رادیو تلویزیون در بغداد اعلام نمود که رژیم این کشور در آستانه تشکیل اجلاس سران کشورهای غیر متعهد در بغداد، به منظور نشان دادن حسن نیت خود در خاتمه دادن به جنگ با ایران و هم چنین آمادگی برای مبارزه با اسرائیل از تاریخ 31 خرداد ماه ظرف مدت ده روز نیروهای خود را از خاک ایران خارج خواهد کرد.
صدام حسین در سخنان خود به قصد فریب مردم عراق از واقعیت جنگی که او و رژیم حاکم بر بغداد آتش آن را برافروخته بودند ریاکارانه به تحریف حقایق پرداخت و تلاش نمود شکست هایی را که در میدان های جنگ تحمل کرده و انهدام و عقب رانده شدن نیروهایش را در خوزستان به عنوان یک عقب نشینی تاکتیکی و نشان دادن حسن نیت برای آتش بس و مقاصد صلح طلبانه توجیه کند. پس از پایان سخنرانی صدام حسین که از رادیو و تلویزیون عراق پخش می شد نیروهای عراقی در سراسر جبهه شروع به تیراندازی هوایی با سلاح های سبک و شلیک گلوله های منور کردند تا بدین وسیله شادی خود را از اعلام آتش بس دروغین نشان دهند.
روز بعد فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در یک جلسه توجیهی که برای فرماندهان یگان ها در قرارگاه کربلا تشکیل شد ضمن اعلام این مطلب که جنگ هنوز پایان نگرفته است دستور داد در صورت عقب نشینی دشمن به پشت خطوط مرزی و تا زمانی که اقدام خصمانه ای از طرف نیروهای عراقی به عمل نیامده است از اجرای آتش درگذار خط مرز خودداری گردد. اما فعالیت های دشمن در داخل خط مرز و مناطق اشغالی باقی مانده بایستی کماکان تحت مراقبت مداوم قرار داشته و این فعالیت به شدت سرکوب شوند و یگان ها ضمن حفظ تماس خود با دشمن مواضع تخلیه شده را سریعاً اشغال نمایند.
عقب نشینی عمومی یگان های دشمن که ظرف ده روز گذشته مقدمات آن فراهم شده بود از روز 31 خرداد آغاز شد و اکثر مناطق اشغالی تخلیه گردید. عقب نشینی عراق یک عقب نشینی کامل و در حقیقت به پشت خط مرز نبود بلکه نیروهای دشمن علی رغم تبلیغات و سر و صدای بسیار در این مورد نه تنها پاره ای از مناطق اشغالی را کماکان حفظ نمودند بلکه در سایر نقاط، هم روی خط مرز و یا اندکی جلوتر مستقر شده و مناطق وسیع مرزی را به این ترتیب با آتش و دیده بانی تحت کنترل قرار دادند که این عمل با عقب نشینی به مفهوم واقعی آن مغایرت داشت. مناطق عمده ای که عراق در این عقب نشینی کماکان در اشغال خود نگه داشت در جبهه غرب عبارت بودند از ارتفاعات آهنگران، خسروی، نفت شهر، منطقه مهران و در جبهه جنوب فکه و شلمچه.

عقب نشینی تقریباً عمومی عراق از مناطق اشغالی خود در ایران، نه به منظور آماده کردن نیروهایش برای جنگ با اسرائیل و دفاع از لبنان بود و نه برای ابراز حسن نیت در آستانه اجلاس سران کشورهای غیر متعهد، بلکه علت واقعی آن بود که متجاوز برآورد نموده بود که ادامه توقف نیروهایش در خاک ایران دیر یا زود به انهدام آن ها منجر خواهد گردید و این درسی بود که از نحوه عملکرد نیروهای عراقی در نبردهای
ثامن الائمه، طریق القدس و فتح المبین آموخته  و در نبرد بیت المقدس با تلخی بسیار به این واقعیت پی برده بود، در واقع عراق با عقب نشینی و امید به آتش بس در صدد برآمده بود که از انهدام بیشتر نیروهای خود در این جنگ جلوگیری نماید.
با عدم قبول شرایط عادلانه جمهوری اسلامی از سوی عراق برای خاتمه دادن به جنگ تبادل آتش و درگیری ها که فروکش کرده بود مجدداً شدت یافت و سرانجام روز 22 تیر ماه سال 1361 و درست دو ماه بعد از نبرد بیت المقدس، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، عملیات طرح ریزی شده کربلا 4 را با نام نبرد رمضان در شرق بصره آغاز کردند.