محبت در قرآن

قرآن که مهمترین و بزرگترین منبع دین اسلام است در این باب فراوان سخن به میان آورده است. در چند جای از قرآن لفظ دوست داشتن آمده است: یکسری از آیات که مربوط می شود به اینکه خداوند چه کسانی را دوست دارد و چه کسانی را دوست ندارد. از جمله آیات دیگر در این زمینه:

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْداداً یُحِبُّونَهُمْ کَحُبِّ اللَّهِ وَ الَّذینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ ...بعضى از مردم، معبودهایى غیر از خداوند براى خود انتخاب مى‏کنند؛ و آنها را همچون خدا دوست مى‏دارند. اما آنها که ایمان دارند، عشقشان به خدا، (از مشرکان نسبت به معبودهاشان،) شدیدتر است.(1) بنابراین امکان ندارد کسی ایمان به خدا داشته باشد اما او را دوست نداشته باشد؛ ایمان بدون محبت خدا معنا ندارد.         

در جای دیگر می فرماید: وَ لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ‏ إِلَیْکُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی‏ قُلُوبِکُمْ وَ کَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیانَ أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ؛ ولى خداوند ایمان را محبوب شما قرار داده و آن را در دلهایتان زینت بخشیده، و(به عکس) کفر و فسق و گناه را منفورتان قرار داده است؛ کسانى که داراى این صفاتند هدایت یافتگانند! (2) که دوستی معتقدات دینی از نشانه های هدایت معرفی شده است.

یکی از فروع دین تولی است یعنی دوست داشتن برای رضای خدا همانطور که قرآن از زبان سلیمان نبی می گوید: فَقالَ إِنِّی أَحْبَبْتُ حُبَ‏ الْخَیْرِ عَنْ ذِکْرِ رَبِّی حَتَّى تَوارَتْ بِالْحِجاب‏؛ (سلیمان) گفت: «من این اسبان را بخاطر پروردگارم دوست دارم (و مى‏خواهم از آنها در جهاد استفاده کنم»... (3)

دوست داشتن دوستان خدا

حضرت فاطمه علیهاالسّلام بی تردید از دوستان خداست بلکه از بهترین اولیای الهی است. از سویی محبت به اولیای الهی نیز نشانه دوستی با خداست؛ و شکی نیست که یکی از اولیای بزرگ الهی سیده نساء عالمین حضرت فاطمه سلام الله علیهاست.

آثار محب حضرت فاطمه علیهاالسلام

از سلمان فارسی روایت شده که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: ای سلمان! هر کس دخترم فاطمه را دوست بدارد با من در بهشت است و کسی که در دل کینه او را داشته باشد در آتش جهنم است. سلمان! دوستی فاطمه (علیهاالسلام) در ده جا سودمند است که آسانترین آن مواضع: مرگ، قبر، میزان، در محشر، در پل صراط، و هنگام محاسبه اعمال است. هر کس دخترم فاطمه از او راضی باشد من از او راضیم و هر کس من از او راضی باشم خدا از او راضی خواهد بود. (5)

‏ قَالَ جَابِرٌ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع : ... فَیَقُولُ اللَّهُ یَا بِنْتَ حَبِیبِی ارْجِعِی فَانْظُرِی مَنْ کَانَ فِی قَلْبِهِ حُبٌّ لَکِ أَوْ لِأَحَدٍ مِنْ ذُرِّیَّتِکِ خُذِی بِیَدِهِ فَأَدْخِلِیهِ الْجَنَّة ... فَیَقُولُ اللَّهُ یَا أَحِبَّائِی ارْجِعُوا وَ انْظُرُوا مَنْ أَحَبَّکُمْ لِحُبِّ فَاطِمَةَ انْظُرُوا مَنْ أَطْعَمَکُمْ لِحُبِّ فَاطِمَةَ ... انْظُرُوا مَنْ رَدَّ عَنْکُمْ غَیْبَةً فِی حُبِّ فَاطِمَةَ خُذُوا بِیَدِهِ وَ أَدْخِلُوهُ الْجَنَّة... (6)؛ امام صادق علیه السّلام فرماید: جابر بن عبداللَّه به امام باقر علیه السّلام عرض کرد: جانم به فداى تو اى فرزند رسول خدا! از تو مى‏خواهم تا در باره فضل و برترى جدّه‏ات فاطمه علیهاالسّلام حدیثى برایم نقل کنى که شیعیان از شنیدن آن خوشحال شوند.

امام فرمود: اجدادم از رسول خدا نقل کرده‏اند که ایشان فرمود: هنگامى که روز قیامت فرا مى‏رسد ... خداوند متعال مى‏فرماید: اى اهل محشر! در این روز کرامت از آن کیست؟

محمّد، على، حسن و حسین مى‏گویند: کرامت مخصوص خداوندى است که یگانه و قهّار مى‏باشد. پس خداوند مى‏فرماید: اى اهل محشر! من عزّت و کرامت را براى محمّد، على، حسن و حسین و فاطمه قرار دادم، پس سر خود را فرود آورید و چشم خود را ببندید تا فاطمه به سوى بهشت رود.

در این هنگام جبرئیل ناقه‏اى از بهشت، براى حضرت فاطمه آماده مى‏کند و دو پهلوى آن را با بهترین پارچه‏ها و زینتهاى بهشتى پوشانیده و آن را مى‏نشاند و فاطمه بر آن سوار مى‏شود. آنگاه در حالى که اطراف شتر را هزاران فرشته پر کرده‏اند، حضرت فاطمه علیهاالسّلام به سوى بهشت مى‏رود ولى هنگامى که بر در بهشت مى‏رسد پشت سرش را مى‏نگرد، و در این حال خطاب مى‏رسد: اى دختر حبیب من! براى چه توقف کرده و پشت سرت را مى‏نگرى در حالى که من فرمان دادم تا داخل بهشت شوى؟

فاطمه مى‏گوید: پروردگارا! دوست دارم در چنین روزى قدر و منزلت من شناخته شود. خداوند مى‏فرماید: اى دختر حبیب من! باز گرد و در میان اهل محشر بنگر، و هر کسى که محبت تو یا یکى از فرزندان تو را در دل دارد دست او را بگیر و داخل بهشت نما.

امام باقر علیه السّلام فرماید: اى جابر! به خداوند سوگند که فاطمه در آن روز شیعیان خود را به گونه‏اى از میان اهل محشر جدا مى‏کند و نجات مى‏دهد که پرنده دانه‏هاى نیکو را از میان دانه‏هاى بى‏ارزش جدا مى‏کند.

هنگامى که فاطمه با شیعیانش بر در بهشت مى‏رسند خداوند در دل شیعیان فاطمه القا مى‏کند که بایستند، پس آنان مى‏ایستند و پشت سر خود را مى‏نگرند، خداوند عزیز و بزرگ مى‏فرماید: اى دوستان من! براى چه پشت سر خود را مى‏نگرید در حالى که من شفاعت‏ فاطمه را در باره شما پذیرفته‏ام. شیعیان جواب مى‏دهند: پروردگارا! ما دوست داریم که در این چنین روزى قدر و منزلت ما شناخته شود.

خدا مى‏فرماید: پس بازگردید و هر کسى را که شما را براى دوستى فاطمه دوست مى‏داشته، و هر کسى را که براى محبت فاطمه شما را اطعام کرده و یا پوشانیده، و یا جرعه‏اى آب به شما داده، و یا در غیاب شما از شما دفاع و حمایت کرده، دست آنان را بگیرید و داخل بهشت نمایید... (7)