پنجم ماه می مصادف با 15 اردیبهشت، روز جهانی ماما نامگذاری شده است. برای اولین بار در سال 1980 این روز به عنوان روز جهانی ماما پیشنهاد و سپس از سال 1992 به صورت رسمی اعلام شد. هدف از بزرگداشت روزجهانی ماما افزایش آگاهی و تبادل اطلاعات مابین ایشان در راستای سلامتی مادر و نوزاد است.
در دنیا روزانه 1600 زن در اثر عوارض بارداری و زایمان جان خود را از دست می دهند و بیش از 99 درصد این مرگها در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد، بیشترین علت مرگ مادران (حدود 60 تا 80 درصد) به علت خونریزی، زایمان سخت، فشارخون بالا، عفونت و عوارض سقطهای غیر بهداشتی است و بسیاری از این مرگها قابل پیشگیری است. با مرگ مادر، خانواده عضو اصلی خود را برای مدیریت و مراقبت کودکان از دست می دهد و سرانجام بقا و آموزش کودکان نامعلوم می شود. لذا پیشگیری از مرگ مادران یکی از اهداف مهم کشورها است. با برنامه ریزی دقیق و انجام مراقبت های لازم در این دوران می توان به این هدف دست یافت و ماما به عنوان عضو اصلی در مراقبت از مادر نقش مهمی در این خصوص ایفا می کند.
بر اساس استانداردهای بین المللی، باید براساس هر 1000 تولد 30 تا 50 ماما در سیستم وجود داشته باشد. با وجود این که در کشور با خیل عظیم ماماهای بیکار مواجه هستیم اما به ازای هر 1000 تولد تنها 12 ماما وجود دارد که این مساله نشان می دهد هنوز از خیل عظیم نیروهای جوان بااستعداد به دلیل شناخت نداشتن از جایگاه واقعی آن استفاده بهینه نشده است.

مامایی در ایران

قدمت رشته مامایی در ایران به شکل آموزش عالی پس از تحصیلات دبیرستان، به 80 سال قبل برمی گردد. اولین آموزشگاه مامایی به نام مدرسه قابلگی با 10 نفر شاگرد در سال 1298 در بیمارستان بانوان (زنان سابق) شهر تهران تاسیس شد. پس از گذشت 10 سال، اولین آموزشگاه عالی مامایی در سال 1308 و با اعطای مدرک معادل لیسانس به عنوان یکی از شعب مدرسه طب آغاز به کار کرد. در سال 1313 دانشگاه تهران تاسیس شد و سپس دانشکده پزشکی آن نیز افتتاح شد. لذا چند سال بعد در سال 1319 بیمارستان زنان به دانشکده پزشکی ملحق شد. از این آموزشگاه تا سال 1331 جمعا 462 نفر فارغ التحصیل شدند. از سال 1335 تا 1358 برنامه آموزشی آموزشگاه به برنامه 1.5 ساله پرستاری و مامایی برای لیسانسیه های پرستاری تغییر یافت.
پس از آن در پی 3 سال تعطیلی انقلاب فرهنگی از آغاز سال 1362 با نام «مدرسه عالی مامایی» شروع به کار کرد و مجددا از ورودی دیپلم به تربیت کاردان و کارشناس مامایی اختصاص یافت. در سال 1365 پس از انتقال آموزش گروههای پزشکی از آموزش عالی به وزارت بهداشت، دانشکده های پرستاری و مامایی تاسیس شد که در بهمن 1368 مصوب شد و هم اکنون در تربیت دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مامایی ارائه خدمت می کنند
به مخاطره افتادن استقلال حرفه مامایی از مهمترین مشکلات کنونی جامعه مامایی در ایران است و این در حالی است که بنابر تعاریف سازمان بهداشت جهانی و دستورالعمل های وزارت بهداشت، رشته مامایی کاملا مستقل تعریف شده است و می تواند بدون نیاز به سرپرست وظایف خود را انجام دهد. اموری که در حیطه کاری ماماها قرار دارد شامل تمامی مراقبت های عادی دوران بارداری، مشاوره های دوران بلوغ، تشخیص و درمان بیماری های شایع دستگاه تناسلی و مشکلات دوران پیری می شود.
دومین مشکل این صنف، عدم عقد قرارداد دفاتر خصوصی ، اداری و سازمان های بیمه با آنهاست. در تمام دنیا خدمت دهنده تحت پوشش بیمه قرار می گیرد؛ چه خدمت ازسوی پزشک انجام شود و چه ماما، ولی در کشور ما اینگونه نیست. عدم عقد قرارداد سازمان های بیمه گر و پذیرش سونوگرافی در دفترچه بیمه ازسوی ماماهای کشور موجب می شود بیماران نتوانند از بیمه خدمات درمانی و تامین اجتماعی استفاده کنند. قرارداد نداشتن بیمه ها با ماما موجب می شود میل خانواده ها که ترجیح می دهند برای کوچکترین مشکلی به پزشک متخصص مراجعه کنند، تشدید شود.
این موضوع هم از نظر اقتصادی پرهزینه و هم وقت متخصصان را به امور ساده تری که از عهده ماما هم براحتی بر می آید اختصاص می دهد. حتی برای سازمان های بیمه گر نیز هزینه های بیشتری به وجود می آورد. با توجه به شیفتهای شب طولانی و محیط کاری استرس زا مامایی باید جزو مشاغل سخت و زیان آور شناخته شود؛ در حالی که هنوز از مزایای این قانون برخوردار نشده است. این نیز جزو مشکلات این شغل است.
منبع:روزنامه جام جم